برای تشخیص اینکه آیا قابلیت های فرد با قابلیت‌های مورد نیاز شغل هماهنگی دارد و اینکه جهت گیری شغلی فرد با توجه به آنچه تا این قسمت مشخص شده، با خصوصیات او تا چه حد تطابق دارد، لازم است فرد در مورد ویژگی‌های مشاغل مورد نظر خود در ابعاد مختلف اطلاعات کافی به دست آورد. همچنین لازم است موانع ورود و رشد در آن شغل، و عوامل محدود کننده آن شغل و همچنین محیط کاری آن در جامعه مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور در این مرحله من با فردی که در زمینه کاری مورد نظرم (مدیریت پروژه) مشغول به کار است، مصاحبه‌ای انجام داده‌ام. در ادامه سوالات مصاحبه و نتایج آن آورده شده است.
- لطفا زمینه کاری خود را معرفی کنید. هدف از این شغل چیست؟
تمام شرکت‌ها و بخش‌های مختلف صنعتی و اقتصادی، برای انجام کارهای جدید و یا ایجاد تغییرات، نیاز به انجام پروژه‌هایی دارند. این پروژه‌ها در سایزهای مختلف از جنبه ارزش و تعداد نفرات تیم پروژه هستند. ممکن است بسیاری از افراد این کارها را بر حسب تجربه انجام دهند ولی بلد بودن تکنیک و داشتن دانش مدیریت پروژه به بهتر انجام شدن پروژه و بالا رفتن احتمال موفقیت آن کمک می‌کند. داشتن این دانش کمک می‌کند پروژه در محدوده تعریف شده، با بودجه، کیفیت و زمان تعیین شده به اهداف خود دست یابد. توجه به فراگيري مباني مديريت و كنترل پروژه در بخش عظيمي از فعاليتهاي جامعه، نشان داده كه هرگونه پيشرفت و توسعه در تعريف و پياده سازي فرهنگ مديريت پروژه، هر چند محدود، مي‌تواند در ارتقاي كارايي و بهره‌وري سازمانها مثمر ثمر باشد. پس داشتن دانش مدیریت پروژه به طور کلی برای پیشرفت جامعه مهم است.
امروزه مديريت پروژه ديگر صرفاً گرايش به ساخت و ساز ندارد و دقيقاً برآورده كردن روياهاست. انسان‌ها مهمترين موجودات زنده‌اي هستند كه مي‌توانند فكر و آرزو كنند. "ما مي‌خواهيم به سمت بهتر شدن برويم" : اين ديدگاه فعلي دنيا، ملت‌ها، شركت‌ها و انسان‌هاست. البته اين ديدگاه بايد به حقيقت نزديك شود و براي تحقق آن برنامه‌ريزي به تنهايي كافي نيست. در واقع، مديريت پروژه خلق اثري جديد است يعني به كارگيري هزاران عامل علمي، تجربي، فيزيكي موجود در طبيعت و شكل دادن و برنامه‌ريزي در قالب مديريت آموزشي، طراحي، اجرا و راه‌اندازي تا اثري هدفمند، موزون و اقتصادي داراي كاربري معين به وجود آيد. در نهايت مي توان به طور خلاصه، مديريت پروژه را به اين صورت تعريف كرد: به‌كارگيري دانش، مهارت‌ها، ابزارها و تكنيك‌ها براي فعاليتهاي پروژه به‌منظور تحقق الزامات يک پروژه.
2. کار به عنوان مدیر پروژه با چه چالش‌هایی روبروست؟
مبدل شدن به یک مدیر پروژه خوب، طی زمان و کسب تجربه زیادی را می‌طلبد. هر پروژه مسائل خاص خود را دارد، پس مدیر پروژه باید مهارتهای گسترده‌ای داشته باشد که کسب آنها چندان ساده نیست. باید انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشد و توانایی کار با افراد مختلف در شرایط مختلف را داشته باشد. در مورد ایران که سازمانها بیشتر وظیفه‌گرا هستند دانش مدیریت پروژه خیلی شناخته شده نیست و به همین دلیل افراد همزبان کمتر پیدا می‌شوند. گاهی نیز افراد فکر می‌کنند که مدیریت، ذاتی است و به اهمیت آموزش و کسب مهارت در آن بی توجهی می‌کنند.
در مورد چالش‌های احتمالی در طی پروژه می توان گفت گاهی پروژه داراي ضرب‌الاجلهاي از پيش تعيين‌شده است و فشار کاری بالایی را تحمیل می‌کند. از طرفی برآورده ساختن انتظارات و توقعات مشتری نیز همیشه با چالش‌هایی مواجه است. فهمیدن خواست مشتری و برآورده ساختن آن در واقع هدف کلی پروژه است. چیدن یک تیم مناسب از تخصص‌های لازم و کار کردن با آنها هم همیشه پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد.
- داشتن چه پس زمینه علمی و حرفه‌ای در موفقیت در این شغل کمک می کند؟
برای مدیریت پروژه‌های مختلف، علاوه بر داشتن دانش مدیریت پروژه، داشتن دانش زمینه‌ای رشته ای که در آن کار می‌کنید نیز لازم است. مدیر پروژه‌ای که در پروژه‌های نفتی کار می‌کند، زمینه کارش با پروژه‌های مخابراتی یا داروسازی فرق می‌کند و دانش آن حوزه خاص علاوه بر داشتن دانش مدیریت پروژه ضروری است.
برای کسب دانش مدیریت پروژه نیز می‌توان از استانداردهای رایج در جهان استفاده کرد و با یادگیری آنها و حتی کسب گواهینامه‌هایی در این زمینه پیشرفت داشت.
گواهینامه PMP شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین گواهینامه حرفه ای مدیریت پروژه در جهان می‌باشد که توسط انجمن مدیریت پروژه آمریکا (PMI) در اقصی نقاط جهان به افراد موفق در آزمون آن اعطاء می‌گردد. هدف از برگزاری آزمون PMP ، اندازه گیری دانش داوطلبین درباره پیکره دانش مدیریت پروژه PMBOK و نحوه بکارگیری این دانش در موقعیت‌های واقعی است و دارنده این مدارک بعنوان فرد متخصص و صاحبنظر در دانش حرفه‌ای مدیریت پروژه شناخته می‌شود. مواد لازم جهت کسب گواهی نامه PMP، تحصیلات، تجربیات در زمینه مدیریت پروژه و شرکت در آزمون PMP می‌باشد.
گواهینامه های IPMA نیز در 4 سطح A,B,C,D هستند که بر اساس استاندارد ICB ارزیابی صورت می‌گیرد. آزمون این گواهینامه نیز اخیراً توسط انجمن مدیریت پروژه ایران برای سطوح C,D برگزار شده است.
- داشتن چه استعداد ها، مهارت ها، و شایستگی‌هایی برای موفقیت و پیشرفت در این شغل ضروری است؟
در ابتدا لازم است متذکر شوم که به طور کلی مدیریت را ذاتی نمی دانم و معتقدم همه می‌توانند با تلاش و تجربه آن را یاد بگیرند. برای پیشرفت و موفقیت به یک سری شایستگی‌ها و مهارتهای فنی و فردی نیاز است. این مهارت‌ها و شایستگی‌ها به خوبی در چارچوب شایستگی مدیران پروژه نوشته شده است. اگر بخواهیم یک نوع دسته بندی دیگر از مهارتهای لازم ارائه بدهیم به این صورت است :محتوا که تکنولوژی و استاندارد روز در بخشی است که پروژه در آن انجام می‌شود، محیط که به دو قسمت درونی و بیرونی تقسیم می‌شود. محیط درونی بیشتر به مهارتهای ارتباطی با همکاران سطوح بالاتر (در سازمان) و پایین‌تر مربوط می‌شود و محیط بیرونی که به آشنایی با مسائل گوناگون محیط پروژه منجمله مسائل تامین اجتماعی، قوانین و مقررات مربوط می‌شود. آخرین دسته که مهمترین مهارت‌ها را شامل می‌شوند مربوط به شخص مدیر پروژه است. اینکه قابلیت رهبری، توان مذاکره و انعطاف‌پذیری داشته باشد و با تقویت این مهارت‌ها رشد کند. علاوه بر این موارد، همچنین مديران پروژه بايد از معيارهاي موفقيت يا شکست پروژه اطلاع حاصل کنند و پيوسته آنها را مورد ارزيابي قرار دهند.
- نقاط منفی این شغل از نظر شما چیست؟
به طور کلی شناخته نبودن مدیریت پروژه و نوپا بودن علم آن در کشور ما هم چالش‌ها و هم فرصت‌هایی را ایجاد کرده‌است. سازمانها بیشتر وظیفه گرا هستند و در سازمان زبان ما را کمتر می‌فهمند، در هر پروژه باید هر بار خودت را ثابت کنی. به پروژه‌های مختلفی فرستاده می‌شوی که البته به نوعی فرصت نیز محسوب می‌شود. کار کردن با افراد گوناگون در پروژه های مختلف نیز کار دشواری است.
- برای موفقیت در این زمینه، شروع کار فرد در چه سازمان هایی باشد؟
در واقع آنچه اهمیت دارد کار در پروژه است و نه سازمان. مهم این است که یک پروژه را از بدو تولد، انعقاد قرارداد و تفویض کار تا انتها، گرفتن تاییدیه 100% و انجام مفاصا حساب را حتماً دیده باشید و در چند مورد از وظایف پروژه به طور خاص کار کرده باشید و تجربه کسب کرده باشید. یعنی به طور کلی با مجموعه وظایف پروژه آشنا باشید و Big Picture پروژه را درک کرده باشید.
- این جایگاه شغلی چه فرصت هایی را برای پیشرفت در آینده فراهم می کند؟
بازار کار در این حرفه بسیار گسترده است. مخصوصاً در کشور ما. در حال حاضر گستردگي، پيچيدگى و تنوع پروژه‌هاى مطرح در صنايع مختلف در کشور ما، اهميت مديريت اين پروژه ها را پررنگتر ساخته است.
یک مدیر پروژه طی زمان با کسب تجربه می تواند مدیر چندین پروژه به طور همزمان یا مدیر طرح شود. همچنین می‌تواند به ارائه مشاوره در زمینه مدیریت پروژه بپردازد. می‌تواند به طور مستقل شرکتی تاسیس کند و با شرکت در مناقصات پروژه‌هایی در زمینه کاری شرکت خود بگیرد.
- ارزش های شما که در انتخاب این شغل موثر بوده است، چیست و این شغل چگونه به شما کمک می‌کند که در راستای ارزش‌هایتان قدم بردارید.
توانایی ایجاد تغییر در محیط و بهبود محیط، همچنین سازندگی بخش‌های مختلف به طور ویژه بخش مخابرات که زمینه کاری من است، از ارزش بالایی برای من برخوردار بوده است. استقلال کاری و کارآفرینی هم جز ارزش‌های من بودند که منجر به تاسیس شرکتی و ارائه خدمات مشاوره در زمینه‌هایی شدند که در آنها پروژه انجام داده‌ام.
نظر دهید
با استفاده از فرم نظردهی زیر به بهبود خدمات کمک کنید.