سیستم‌های هوش مصنوعی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که توانایی شبیه سازی مغز انسان و قابلیت‌های منحصر به فرد آن مانند ادراک، استدلال و تکلم را دارند. هوش مصنوعی یا هوش ماشینی، به طور کلی در دو دسته، تقسیم بندی می‌شود: 1. هوش مصنوعی ضعیف 2. هوش مصنوعی قدرتمند. در این مقاله منظومه به معرفی و شرح این دسته بندی می‌پردازیم و خصوصیات و کاربردهای هر یک از آنها را بررسی می‌کنیم.
سیستم‌های هوش مصنوعی ضعیف (Artificial Narrow Intelligence) چه سیستم‌هایی هستند؟
هوش مصنوعی ضعیف یا ANI به سیستم‌هایی گفته می‌شود که برای یک کار خاص و ثابت طراحی می‌شوند و بازه عملکردی آنها در همان حیطه تعریف شده است. هوش مصنوعی ضعیف، مغز انسان و خصوصیات اصلی آن را به گونه‌ای شبیه سازی می‌کند که بتواند کارهایی که برای انسان و توانایی‌های انسانی، زمانبر و وقت‌گیر هستند را در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری به انجام برساند و از این روش، به انسان، خدمات رسانی نماید. هوش مصنوعی علاوه بر نقاط قوتی که دارد و می‌تواند به واسطه آنها در کارهای مختلف، به انسان یاری دهد، یک ضعف بزرگ دارد و آن، عدم خودآگاهی این سیستم‌های هوشمند نسبت به انسان است. اگر چه این سیستم‌ها به شبیه سازی مغز انسان می‌پردازند اما این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که این سیستم‌ها، مانند انسان، به کاری که انجام می‌دهند، آگاهی ندارند و صرفا به انجام مجموعه‌ای از کارهای تقلیدی می‌پردازند. به زبانی ساده‌تر، فردی را تصور کنید که هیچ اطلاعاتی در مورد زبان انگلیسی ندارد و حتی کلمه‌های ساده و اولیه را به زبان انگلیسی نمی‌داند، اما به تقلید از فردی بپردازد که کاملا به زبان انگلیسی صحبت می‌کند و به آن مسلط است. او تمام هجاها و لغات را، همان گونه که شخص دوم، بیان می‌کند تلفظ کند و به دنبال او، این کلمات را تکرار نماید. در این صورت در ظاهر به نظر می‌رسد که این شخص در حال صحبت کردن به زبان انگلیسی است اما در واقعیت، او چیزی از زبان انگلیسی نمی‌داند و به هیچ عنوان متوجه نمی‌شود چه چیزی بر زبان می‌آورد و صرفا یاد گرفته تا در موقعیت‌های مختلف از کلماتی که در نظر خودش نامفهوم است، استفاده نماید. هوش مصنوعی ضعیف نیز همین گونه است. این سیستم‌ها، صرفا به تقلید از رفتارهای انسانی می‌پردازند و یاد می‌گیرند که در هر موقعیت، چه واکنش تعریف شده‌ای را از خود نشان دهند در حالی‌که خودشان به این رفتار واقف نیستند و چیزی در مورد آن نمی‌دانند.
سیستم‌های هوش مصنوعی ضعیف، در واقع هوش کلی‌ای ندارند، بلکه زمینه فعالیت آنها، تخصصی است و تنها در یک زمینه، می‌توانند تصمیم گیری نمایند و این تصمیمات نیز بر مبنای آنچه قبلا به آنها آموزش داده شده است، می‌باشند. ANI در تبدیل دیتاهای گسترده به اطلاعاتی قابل استفاده و مفید، بسیار کاربردی هستند. این سیستم‌ها، این اطلاعات را از طریق الگوسازی‌های مشخص و پیش بینی‌های آموخته شده، برای استفاده، اماده سازی می‌نمایند. به عنوان مثال، تازه‌ترین اطلاعاتی که در بخش اخبار و اطلاعات جدید شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام به شما نمایش داده می‌شوند، از طریق بازنگری سیستم‌های هوشمند در بیشترین فعالیت‌های شما در این شبکه‌ها و جذاب‌ترین مطالب از نظر شما، انتخاب می‌شوند و به شما نمایش داده می‌شوند. فیلترهایی که در ایمیل و جیمیل برای انتخاب پیغام‌های اسپم به کار برده می‌شوند، نیز نمونه‌ای دیگر از سیستم‌های هوش مصنوعی ضعیف هستند که سیستم، با بکارگیری یک سری الگوریتم‌های خاص، متوجه می‌شود که کدام‌یک از پیغام‌ها برای شما جذاب و قابل استفاده بوده‌اند و کدام‌یک از نظر شما به عنوان اسپم شناخته می‌شوند و باید به فولدر ایمیل‌های اسپم منتقل شوند.
سیستم‌های هوش مصنوعی قوی (Artificial General Intelligence) چه سیستم‌هایی هستند؟
هوش مصنوعی قوی یا AGI به سیستم‌هایی گفته می‌شود که دقیقا مانند انسان، توانایی درک و استدلال مکالمات و تصمیم گیری‌های عقلانی بر اساس این اطلاعات دریافتی را دارند. این سیستم‌ها، باید مانند مغز انسان ظرفیتی بی انتها برای ذخیره سازی اطلاعات داشته باشند تا بتوانند با استفاده از این اطلاعات آرشیو شده، وظایف انسانی را بدون هیچ کم و کاستی انجام دهند.
در تئوری و روی کاغذ، AGI می‌تواند، هر آنچه انسان انجام می‌دهد را، انجام دهد و حتی کارهایی که انسان قادر به انجام آن نیست و یا انجام آن توسط انسان نیازمند زمان بسیار زیادی است را نیز انجام دهد و آن را با موفقیت به پایان برساند. استفاده از AGI برای کنترل ربات‌ها و ماشین‌ها، سال‌هاست که مورد مطالعه قرار گرفته و پیشرفت‌هایی نیز در این زمینه به دست آمده است. شاید در ابتدا تصور کنیم که استفاده از نیروی انسانی بسیار ارزان‌تر و مقرون به صرفه‌تر از استفاده از نیروهای ماشینی است و یا ممکن است که فکر کنیم که نیروی انسانی مورد نیاز در کنار ماشین‌ها، از ماشین‌ها موثرتر و قابل اطمینان‌تر باشند، اما این واقعیت که ظهور AGI، رفته رفته کار انسانی و بشری را منسوخ می‌کند، قابل کتمان نیست. به طوری که بسیاری از روانشناسان نگران تاثر این سیستم‌ها بر مغزهای انسانی و نسل‌های آینده هستند و هم چنین تاثیراتی که عدم کارآمدی می‌تواند بر روان انسان‌ها بگذارد. به طوری که عده زیادی در دنیا، به دنبال تصویب UBI یا درآمد عمومی جهانی هستند. UBI به معنای ضمانت دریافت پولی مشخص برای همه افراد است بدون اینکه نیازی باشد تا در ازای آن، کاری انجام شود. زیرا ظهور ماشین‌ها برای جایگزینی انسان‌ها، این نگرانی را در بسیاری از جوامع به وجود آورده که منبع درآمد بسیاری از اقشار جامعه رو به نابودی می گذارد. در حالی که همه دانشمندان به این واقعیت واقف هستند که هوش مصنوعی قدرتمند یا AGI می‌تواند از توانایی‌های انسانی و مغز انسان نیز فراتر رفته و آن را پشت سر بگذارد و این یک واقعیت ترسناک است!
هوش مصنوعی قدرتمند، چه زمانی ساخته می‌شود؟
"ریموند کورزویل" یکی از دانشمندان و مخترعین برجسته آمریکایی و فعال در زمینه‌های تشخیص چهره به واسطه آنالیز اطلاعات، تبدیل متن به گفتار، فناوری تشخیص گفتار و ... است. او در زمینه هوش مصنوعی قدرتمند اینگونه اظهار نظر می‌کند: "در سال 2045 هوش مصنوعی آنقدر قدرتمند می‌شود که پارا فراتر از مغز انسانی گذاشته و یک بیلیون برابر، قوی‌تر از انسان و هوش انسانی امروز، ظاهر می‌شود."
"استفن هاوکینگ" پروفسور مشهور آمریکایی دانشگاه کمبریج نیز در این زمینه می‌گوید: "توسعه و گسترش هوش مصنوعی قوی و ،AGI به معنای پایان حیات بشری بر روی زمین است و نابودی بشر به معنای حقیقی را هجی می‌کند."
چگونه می‌توان به هوش مصنوعی قدرتمند دست یافت؟
دانشمندان معتقد هستند تنها مبانی اصلی برای دستیابی به هوش مصنوعی قدرتمند، شناخت و مطالعه طبیعت است و بررسی دقیق کار درونی مغز انسان برای رسیدن به هوش مصنوعی بسیار مهم است زیرا مغز انسان تنها اثبات موجود مبنی بر امکان دستیابی به چنین اطلاعاتی است. در سال‌های اخیر، دانشمندان شروع به مطالعه مغز حیوانات نیز نموده اند و بر این باورند که مطالعه سیستم مغزی آنها می‌تواند دریچه‌ای رو به دنیای AGI باشد.
یکی از نمونه‌های بارز طبیعت برای مطالعه هوش انسانی و چگونگی یادگیری و حل مساله در آن، در مغز نوزادان و مطالعه کنش‌ها و واکنش‌های عصبی در آن است. شاید برای شما هم همیشه جالب بوده باشد که نوزادان چگونه به بررسی محیط بیرونی و اطراف خود می‌پردازند و چگونه اتفاقاتی که در اطراف آنها رخ می‌دهد را تحلیل می‌نمایند؟ چگونه بدون هیچ آموزشی به یادگیری زبان می‌پردازند و از پس فعالیت‌هایی مانند راه رفتن برمی‌آیند. همه این مطالعات و مشاهدات در دنیای طبیعی، در حال انجام هستند تا بشر بتواند موجودی مانند خود و با توانایی‌های خود خلق کند!
نظر دهید
با استفاده از فرم نظردهی زیر به بهبود خدمات کمک کنید.